Odsetki maksymalne 2024, 2023, 2022, 2021 ... 2006

Każda czynność powinna być zrealizowana w określonym terminie. Datę końcową w transakcjach gospodarczych wyznaczają z reguły same strony, wskazując ją umownie. W przypadku, gdy zobowiązanie nie zostanie wykonane w terminie, dłużnik popada w zwłokę, która przede wszystkim wiąże się z konsekwencjami w postaci odsetek cywilnoprawnych lub odpowiedzialności odszkodowawczej.

Odsetki maksymalne Definicja pojęcia

Kodeks cywilny rozróżnia dwa rodzaje odsetek maksymalnych: odsetki maksymalne i odsetki maksymalne za opóźnienie.

Odsetki maksymalne
Odsetki maksymalne stanowią ustawowe ograniczenie odsetek umownych.

Odsetki maksymalne za opóźnienie
Odsetki maksymalne za zwłokę w realizacji świadczeń finansowych wynikających z czynności cywilno-prawnych stanowią ustawowe ograniczenie odsetek umownych za nieterminową realizację świadczeń i dotyczą także umów kredytu czy pożyczki, w których dochodzi do prawa rozporządzania wartościami pieniężnymi drugiej strony. Odsetki maksymalne za opóźnienie stosuje się również w przypadku odsetek karnych, które wynikają z niewykonania lub nienależytego wykonania świadczenia w terminie (odsetki karne, cywilnoprawne), jak również do sankcji za nieterminowe wykonanie umowy (odsetki karne za zwłokę).

W przypadku zastrzeżenia odsetek wyższych niż ustawowa maksymalna ich wysokość, klauzula taka nie wywoła skutków prawnych, a stronie należą się odsetki maksymalne. Nie powoduje to, że umowa będzie nieważna w całości a jedynie w miejsce zapisów dotyczących wysokośći odsetek umownych wejdzie roszczenie w wysokości odsetek maksymalnych.

Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy polskiej.

Umowy zawarte do 20 lipca 2006 r. miały możliwość nadal obowiązywać na dotychczasowych warunkach, w konsekwencji nadal możliwe jest w ich przypadku stosowanie odsetek w wysokości wyższej.

Skapitalizowanie odsetek (anatocyzm, kumulacja odsetek, doliczanie odsetek do zaległych odsetek) i naliczanie ponownie od ich wartości kolejnych odsetek możliwe jest dopiero po wszczęciu drogi sądowej (dla spełnienia świadczenia). Oznacza to, iż od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. Nie można natomiast wyrazić takiej zgody już w chwili zawarcia umowy - czyli może ona dotyczyć tylko odsetek, które już powstały.

Do końca roku 2015 wysokość odsetek maksymalnych wynosiła czterokrotność stopy procentowej kredytu lombardowego zgodnie z tabelą stawek NBP (Narodowego Banku Polskiego).

Odsetki maksymalne
Od początku roku 2016 maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych, które stanowią sumę stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych.

Odsetki maksymalne za opóźnienie
Natomiast maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, które stanowią sumę stopy referencyjnej NBP i 5,5 punków procentowych.

Przykładowe stawki obowiązujące w wybranych okresach:

gdzie poszczegolne symbole i liczby oznaczają:
Kz - kwotę zaległości,
L - liczbę dni zwłoki,
O - stawkę odsetek maksymalnych za zwłokę w stosunku rocznym,
365 - liczbę dni w roku,
On - kwotę odsetek,

Odsetki maksymalne Przykład wyliczenia

zaległość: 1000 zł, odsetki maksymalne liczone od 2013-03-15 do 2013-04-15
dni zwłoki: 31, stopa odsetek maksymalnych: 19%
1000 × 31 × 19% / 365 = 16,14 zł

W przypadku obliczania odsetek za zwłokę w spełnieniu świadczenia istniejącą w okresach, w których obowiązywały różne stawki odsetek maksymalnych, odsetki są naliczane według wzoru odrębnie za każdy z tych okresów, a następnie sumowane.

zaległość: 1000 zł, odsetki maksymalne liczone od 2012-10-01 do 2013-05-27
od 2012-10-01 do 2012-11-07 upłynęło 37 dni, w/g stopy 25,00% odsetki wynoszą 25,34 zł
od 2012-11-08 do 2012-12-05 upłynęło 28 dni, w/g stopy 24,00% odsetki wynoszą 18,41 zł
od 2012-12-06 do 2013-01-09 upłynęło 35 dni, w/g stopy 23,00% odsetki wynoszą 22,05 zł
od 2013-01-10 do 2013-02-06 upłynęło 28 dni, w/g stopy 22,00% odsetki wynoszą 16,88 zł
od 2013-02-07 do 2013-03-06 upłynęło 28 dni, w/g stopy 21,00% odsetki wynoszą 16,11 zł
od 2013-03-07 do 2013-05-08 upłynęło 63 dni, w/g stopy 19,00% odsetki wynoszą 32,79 zł
od 2013-05-09 do 2013-05-27 upłynęło 19 dni, w/g stopy 18,00% odsetki wynoszą 9,37 zł
w sumie: 238 dni zwłoki, odsetki maksymalne 140,95 zł

Odsetki maksymalne Od kiedy liczyć ? Zasady wyliczania

Jeżeli termin zapłaty przypada w dzień ustawowo wolny od pracy, tzn. w święto czy w niedzielę, wówczas ulega on przesunięciu na następny dzień niebędący ustawowo wolnym od pracy (np. z niedzieli na poniedziałek). Od roku 2017 jeżeli termin zapłaty przypada na inny dzień wolny od pracy, np. na sobotę, wówczas również ulega on przesunięciu.

Strony starające się ominąć zasady stosowania odsetek maksymalnych zapisy dotyczące wyższych odsetek eliminują poprzez wprowadzanie klauzul ubezpieczenia umowy, marży wstępnej, opłaty za rozpatrzenie umowy, wreszcie innych opłat z tytułu usług związanych bezpośrednio z realizacją głównej umowy z tytułu której dochodzi do przeniesienia kapitału lub zwłoki w świadczeniu. Co więcej wprowadzane są kary umowne z tytułu klauzul ustalających świadczenia o charakterze niepieniężnym w takich umowach. Do kar umownych nie mają zastosowania zasady dotyczące odsetek maksymalnych.

Strona, za zawarcie z konsumentem umowy o kredyt konsumencki, w której dla jednej ze stron zastrzeżono korzyści majątkowe przewyższające wysokość odsetek maksymalnych określonych przez ustawę lub zastrzeżenie sobie pobierania tych korzyści, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

W przypadku odsetek karnych za zwłokę, strony, w przypadku których wytoczono postępowanie o ich zapłatę, mogą bronić się wskazując na naruszenie zasad współżycia społecznego lub nierównomierność obciążenia obu stron świadczeniami za realizowaną umowę.

Odsetki maksymalne Podstawa prawna

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny KC (Dz. U. z 1964r., Nr 16, poz.93, z późn. zm.):

Art. 359. § 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.

§ 2¹. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne).

§ 2². Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.

§ 2³. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.

§ 4. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej 'Monitor Polski', wysokość odsetek ustawowych.

Art. 360. W braku odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek są one płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok - jednocześnie z zapłatą tej sumy.

Art. 481. § 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

§ 2¹. Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie).

§ 2². Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie.

§ 2³. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.

§ 2⁴. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej 'Monitor Polski', wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie.

§ 3. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Art. 482. § 1. Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy.

§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego nie dotyczy pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe.

Termin zapłaty i konsekwencje jego naruszenia, kara umowna

Termin wskazany w umowie i naliczanie odsetek za zwłokę Strony w umowie mogą wskazać nie tylko ile mają czasu na realizację wzajemnych zobowiązań, ale również zasady obliczania tego terminu. Dopiero w przypadku, gdy strony w umowie nie uregulują takich zasad obliczania terminu, zastosowanie znajdują poniższe uregulowania prawne:
- termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia,
- jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło (liczbę dni zaczyna się od dnia następnego),
- termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca,
- jeżeli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca,
- termin półmiesięczny jest równy piętnastu dniom,
- jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć,
- jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego.

Strony mogą ustalić odsetki umownie na określonym poziomie, nie mogą jednak przekraczać one odsetek maksymalnych. Jeżeli strony nie ustalą wysokości odsetek - należą się odsetki ustawowe, przy czym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
W przypadku kontaktów między dwoma stronami będącymi konsumentami lub między podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą a konsumentem, odsetki nalicza się od terminu wskazanego w umowie jako termin zapłaty, a jeśli termin ten nie został wskazany umownie - od daty doręczenia dłużnikowi wezwania zapłaty.
W przypadku transakcji pomiędzy przedsiębiorcami odsetki naliczane są w inny sposób. Zmianie podlega bowiem data, od której nalicza się odsetki za zwłokę (związane jest to z wydłużaniem terminów płatności za wykonywane czynności przez drugiego przedsiębiorcę):
- jeżeli termin zapłaty nie został określony w umowie, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za okres począwszy od 31 dnia po spełnieniu świadczenia niepieniężnego - do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego (czyli do dnia określonego w pisemnym wezwaniu dłużnika do zapłaty, w szczególności w doręczonej dłużnikowi fakturze lub rachunku),
- jeżeli strony w umowie przewidziały termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za okres począwszy od 31 dnia po spełnieniu swojego świadczenia niepieniężnego i doręczeniu dłużnikowi faktury lub rachunku - do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego,
- jeżeli dłużnik, w terminie określonym w umowie albo wezwaniu nie dokona zapłaty na rzecz wierzyciela, który spełnił określone w umowie świadczenie niepieniężne, wierzycielowi przysługują, bez odrębnego wezwania, odsetki podatkowe za zwłokę, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty (odsetki nie mogą jednak przekraczać odsetek maksymalnych).

Odsetki ustawowe
Brak oznaczenia ostatecznego terminu wykonania świadczenia w umowie między stronami nie oznacza, że strona może bez konsekwencji nie wykonać tego świadczenia. Wierzyciel jednak powinien w takim przypadku wezwać na piśmie druga stronę do wykonania świadczenia zgodnie z umową w określonym terminie pod rygorem popadnięcia w zwłokę z realizacją świadczenia. Dopiero od momentu, w którym takie wezwanie zostanie doręczone lub też przekazana zostanie faktura lub faktura pro forma z terminem zapłaty - po niedopełnieniu wskazanego w nim terminu, możliwe jest żądanie odsetek za zwłokę.
Wysokość odsetek może być ustalona przez strony, a jeżeli nie została ustalona - należą się odsetki ustawowe. Strony nie mają jednak możliwości, by umownie wskazane odsetki przekroczyły wysokości odsetek maksymalnych.
Wyjątkiem jest płatność w stosunkach profesjonalnych (umowa między przedsiębiorcami, i osobami prowadzącymi działalność w wolnych zawodach). W ich przypadku jeżeli termin zapłaty nie został określony w umowie, wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za okres począwszy od 31 dnia po spełnieniu świadczenia niepieniężnego - do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego. Po tym terminie (po dniu wymagalności) - jeżeli dłużnik nie dokona zapłaty na rzecz wierzyciela, który spełnił określone w umowie świadczenie niepieniężne, wierzycielowi przysługują, bez odrębnego wezwania, odsetki w wysokości odsetek ustawowych za zwłokę. Brak wykonania świadczenia niepieniężnego powoduje, że dłużnik nie może występować o wypłatę odsetek za zwłokę przed terminem wymagalności.

Odsetki maksymalne (umowne) 2024, 2023, 2022, 2021, 2020 (...) 2006
zasady naliczania, tabela, definicja, przykład wyliczenia, podstawa prawna

Odsetki maksymalne Wprowadzenie

Odsetki maksymalne Definicja pojęcia

Odsetki Kapitalizacja odsetek

Odsetki maksymalne Wysokość